Ekonomik göstergelerin açıklandığı günlerde sabah kahvesini yudumlarken rakamları beklemek bir hayli heyecanlı oluyor.

Dün sabah da yine aynı heyecanla 2017 enflasyonunun açıklanacağı saati bekledim. Saatler 10.00 gösterdiğinde TÜİK bir anlamda malumu ilan etti ve 2017 yılını %11,92 enflasyon oranı ile tamamladık.

**

Peki şaşırdık mı?

Aslında neredeyse yılın ilk yarısında yıllık enflasyonun tepe noktasına ulaştığı Nisan ayı ile dip yaptığı Temmuz ayları arasındaki tartışmaları dikkate alsak şaşırırdık. Zira o dönemki ana tartışma enflasyonun yılı çift hanede tamamlayıp tamamlamayacağı üzerine idi. Ancak özellikle Eylül-Ekim aylarında TL’de yaşanan sert değer kaybı ile birlikte bu tartışmalar sona ermişti.

Yani aslında son üç aydır çift haneyi kabul etmiştik ancak o noktada asıl soru hangi oranla yılı tamamlayacak olacağımız soru işareti vardı.

**

Finansçılar/yatırımcılar enflasyondaki harekete TCMB’nin vereceği tepki nedeniyle yakından izlerken, memurlar, emekliler, işçiler ise yıl sonuna doğru alacakları zammı merak ettikleri için yıl sonu enflasyonu oranının açıklanacağı bugünü beklediler.

Önce meseleye biraz finansçılar/yatırımcılar tarafından bakalım. Aralık ayı enflasyonu beklentiler doğrultusunda geldi. Beklenti doğrultusunda gelen enflasyon rakamları özellikle faizde TCMB’nin mevcut kontrollü!! tavrının devam edeceğini gösterdi. Bu beklenti çerçevesinde bir hareket, dövizin de son birkaç haftalık seyrinin devam etmesine neden oldu.

Öte yandan toplumun geniş kesimlerini içeren memurlar, emekliler için ise bir anlamda hayal kırıklığı oldu denebilir. Altı aylık zam oranını bekleyen bu kesimlere bugün açıklanan enflasyon kadar zam alacaklarını söyleseydik muhtemelen zaten yıl boyunca fiyat artışlarından oldukça fazla etkilendiklerini, yüzleştikleri enflasyon oranının zaten açıklananın çok üstünde olduğunu ifade edeceklerdi.

Dolayısıyla daha yüksek bir enflasyon, daha yüksek bir maaş zammı demek olacaktı. Ki karşı karşıya kaldıklarını düşündükleri “sokak enflasyonu” mevcut açıklanan yıllık enflasyonun çok daha üzerinde.

**

Peki bu sürece nasıl geldik?

Orta Vadeli Programlarda, TCMB’nin enflasyon beklentisi rakamlarıyla gerçekleşen rakamlar arasında nasıl bir fark var? Kabaca şöyle geriden alarak anlatayım.

Mesela Kalkınma Bakanlığı tarafından yayınlanan OVP’lere bir göz atalım. 2014 yılında yayınlanan OVP’de hükümetin 2017 yılı enflasyon hedefi %5. Her yıl istikrarlı bir şekilde beklenti artmış görünüyor. Ancak maalesef geriye doğru son dört yıllık sürece baktığımızda Kalkınma Bakanlığı koordinasyonunda hazırlanan OVP’nin hedefi her yıl daha da artsa da bir türlü gerçekleşen 2017 yılı enflasyon tahminin yakınında bile geçememiş. Hatta son olarak yaklaşık üç ay önce (Eylül sonunda) açıklanan OVP’de dahi bu üç aylık sürecin tahmini yapılamamış.

Açıklama Tarihi 2017 TÜFE Beklentisi
2015-2017 OVP 2014 Sonu 5,00%
2016-2018 OVP 2015 sonu 6,00%
2017-2019 OVP 2016 Sonu 6,50%
2018-2020 OVP 2017 sonu 9,50%

TCMB ise fiyat istikrarının ana sorumlusu kuruluş. 2016 yılı başından bu yana beklentilerini kamuoyu ile paylaştığı enflasyon raporlarında 2017 yılı için aralık tahminleri ve aralık tahminlerine bağlı olarak yıl sonu enflasyonu tahmini yapılmış. 26 Ocak 2016’da 2017 yılı enflasyon tahminine %6 ile başlayan TCMB özellikle 2016’nın son raporundan itibaren bir rali yapsa da Kasım ayında dahi yaptığı tahminde çift hane göstermemiş. Yani iki ay önce yayınladığı raporda dahi enflasyonun bu rakama geleceğini ön görememiş.

TCMB Enflasyon Raporları Tahmin Aralığı Orta Nokta Rapor Tarihi
2016-I %4,2 – %7,8 6,00% 26 Ocak 2016
2016-II %4,2 – %7,8 6,00% 26 Nisan 2016
2016-III %4,3 – %7,7 6,00% 26 Temmuz 2016
2016-IV %5 – %8 6,50% 27 Ekim 2016
2017-I %6,6 – %9,4 8,00% 31 Ocak 2017
2017-II %7,3 – %9,7 8,50% 28 Nisan 2017
2017-III %7,8 – %9,6 8,70% 1 Ağustos 2017
2017-IV %9,3 – %10,3 9,80% 1 Kasım 2017

**
Elbette ekonomik göstergeler birçok hususa bağlı. Tahmin etmesi de bir hayli güç ve kontrol edilmesi güç bir çok değişken var.

Ancak yazının başlığına atıfla finansçılar, yatırımcılar ve toplumu şaşırtmayan bu sonuç anlaşılan o ki sadece enflasyonun belirli bir seviyede kalması için çalışması gereken, bu konuda politika geliştirmesi ve uygulaması gereken kurumları şaşırtmış.

Ne diyelim, Allah daha fazla şaşırtmasın!