Bitcoin çılgınlığına ben de katıldım…

Elbette ki bitcoin satın alarak değil, kendimce bu çılgınlığa biraz daha derinlemesine araştırarak katıldım.

Bir süredir sürekli teknoloji, dijitalleşme gibi konulara emek veren biri olarak öncelikle bitcoinin nasıl bir değeri olabileceğini anlamaya çalıştım.

Başarabildim mi? Aslında hayır.

**

Anlamadığım ilk husus bitcoinin değerinin nereden kaynaklandığı idi.

Yaptığım okumalarda bitcoinin değerli olduğuna dair öne çıkan iki husustan ilki psikolojik. Yani insanların değerli olduğunu/olacağını düşünmesinden kaynaklı olarak bitcoinin değerli hale geldiği oldu.

İkincisi ise bitcoinin işlem maliyeti olmayan, aracısız bir sanal para olmasından dolayısıyla değişen dünyanın yeni para birimi olduğu tezinden ileri geliyor.

Peki bu iki hususu biraz daha dikkatle değerlendirdiğimizde ne çıkıyor?

**
Birincisi bir finansal varlığın değeri eğer insanların ona verdiği değerden ileri geliyorsa, buradaki mesele ne kadar çok insanın değerli olarak tanımladığı ya da ne kadar büyük bir yatırımın bu alana kaydığı oluyor? Yani güvenilirliğin ne kadar yaygın olduğu öne çıkıyor.

Özellikle işlem hacimlerinin görece diğer finansal piyasalara göre sığ olması ve dalgalanmaların oldukça şiddetli olması henüz o “güven” kavramının ortaya çıkmadığının en temel göstergesi. Bitcoin hala teknoloji ile haşır neşir olan ya da buradaki fiyat oynaklıklarından kar elde etmeye çalışan küçük bir grubun para birimi olmaktan ileri gitmiş değil.

Öte yandan bu kadar fazla dalgalanan, bir saat içinde binlerce dolar değer değiştiren bir finansal aracın, ulusal ya da uluslararası ödemelerde kabul edilebilir olup olmayacağı da bir başka soru işareti.

Ya da bir başka deyişle bitcoinin böyle bir dalgalı dönemde yeni dönemin para birimi olamayacağı konusunda sanırım hepimiz hem fikiriz. Arkasında gerçek bir “güven” kaynağı (örneğin devlet) olmayan bir para birimi, hele de bu kadar spekülasyona açık bir işlem hacmi ile küresel ölçekte bu dönemde ne kadar kabul edilebilir sorusunun yanıtı ben de hala kabul edilemez oluyor.

Dolayısıyla en azından “bugün için” her iki değer tezi de çökmüş oluyor.

**

Benim anladığım o ki fiyat hareketleri ile insanların dikkatini çekmeyi başaran, tüm diğer finansal araçlar gibi kaynak girişi devam ettiği sürece değeri artacak olan bir “yeni” finansal araçtan bahsediyoruz.

Bu yönüyle altına benzetilse de altının gördüğü tarihi, devletlerarası, kurumlararası, insanlararası kabulü sağlanana ve güvenilir ve derin bir piyasa yapısına sahip olana kadar kendini ispatlamayı başaramayacak gibi duruyor.

Yine devletlerin genel olarak bu konudaki çekimser ve biraz da soğuk tavrı bu kabulün yakın bir vadede gerçekleşmeyeceğini de gösteriyor.

Dolayısıyla an itibariyle alım-satım yapanlar dışında hepimiz için değerli olabileceğine ilişkin bir bulguya rastlamış değilim.

**

Öte yandan şunu da unutmamak gerekiyor.

Bitcoinin değeri özü itibariyle yüksek getiri peşindeki yatırımcıların iştahı ile oldukça yakın ilgili.

Finans sektöründeki balonların ve krizlerin büyük çoğunluğunun bu iştahla gözleri kör olan yatırımcılar yüzünden ortaya çıktığını unutmayalım.

2000 yılındaki dotcom krizinin çıkışı da bu nedenle..

2007’deki türev piyasalarda ticareti yapılan finansal araçların milyarlarca dolarlık “toksik varlık”a dönüşmesi de..

**

Düşük karla üretime, reel sektöre gitmeyen fonlar finans sektöründe yaratılan bir inanışa bir başka deyişle hızlı ve kolay bir paradan para kazanma mekanizmasına akıyor.

O fikir kaynak girişi sürdükçe değerleniyor…

Bir gün gelip aslında iyice şişen fiyatı kadar değerli olmadığı anlaşıldığında hızlı satışlar geliyor ve yatırımcılar bir anda ellerinde hiçbir şey ile ortada kalabiliyor.

Eğer bu miktarlar çok büyük olursa küresel bir krize dahi bizi götürebiliyor.

**

Tüm dünyada reel faizlerin %2-3’leri geçmediği (ufak ufak artmaya başlasa da), borsalar başta olmak üzere finansal yatırım araçlarının getirilerinin pek de istenen seviyelere çıkamadığı bir dönemdeyiz.

İşte böyle bir dönemde –hep olduğu gibi- bir hikaye yazılıyor, yatırımcı inanıyor, kaynaklar akıyor… Fiyatlar uçmaya başlıyor.

10 dolardan 10.000 dolarlara geliyor. Ardından da kullanışlı olmadığı, güvenilir olmadığı anlaşıldığında bir anda “balon” patlıyor.

Şu ana kadar benim gözlemlediğim bundan ibaret.

**

Bir gün belki bitcoin gerçekten değer taşıyacak. Bu yaşadığımız dönüşüm döneminde her şey mümkün.

Ancak şu an bana hissettirdiği tıpkı dotcom krizinde batan internet yatırımlarının aradan 15 yıl geçtikten sonra değerli hale gelmesi gibi o gün ne zaman gelecek bilmiyorum.

Bir adım daha ilerisi, bu şekilde devam edip patlarsa o gün gelir mi onu da anlayabilmiş değilim.